Yukarıdaki makamların bazıları, özellikle Türkiye dışında yer alanlar Şehir/İlçe/Mahalle adına göre ortalama olarak tespit edilmiştir.
Ziyaretgahlara uğranıldığında “tam konum tespiti” (akıllı telefonda Google haritalarda bulunduğunuz yerin ekran görüntüsünü, mümkünse ayrıntılı koordinatlarını) ve birkaç fotoğraf ile önemli olduğunu düşünüyorsanız yol tarifini aşağıdaki e-posta adresimize gönderebilirseniz, veriler daha güncel hale gelecektir. Değerli katkılarınız için şimdiden teşekkür ederiz.
Yazının devamında yer alan Makamların belli bir sırası olmayıp, genellikle bize resim ve konum geliş sırasına göre arz olunmuştur. Aradığınız bir makam için bilgisayarınızda Ctrl+F tuşuna basarak, akıllı telefonunuzda sayfada ara seçeneğini tıklayarak arama yapabilirsiniz. Saygılarımızla.
Hünkâr Hacı Bektaş-ı Veli’nin Ardalarındandır. Hünkâr’ın kendisine verdiği Tahta Kılıç’ı bir öküze dokundu. Öküzün ikiye yarılırldığını görünce şaşırıp kollarını kaldırır ve kolu açık lakabını alır.
{Sayın G. Anıl hanımefendinin nazik katkıları ile}
Dergah. İzmir’de Yağhaneler semtindedir. Dergahi, Hacı Bektaş Veli halifelerinden, Egriboz Istefesi göçmenlerinden Feyzullah oğlu Yusuf Şemseddin Baba yaptirmistir. Dergahin ilk postisinidır. Dergah, kitabesine gore 1865-66 yilinda yapilmistir. Bu Bektaşi dergahi 15 dönümlük arazi içerisinde iki kattan oluşan bir yapidir. Tekkedeki mezar taşlari oniki dilimli (terkli) "Hüseyni tacli" olarak Bektaşîliği yansitirlar. Dergahin mezarliginda bir cok Bektaşi dervişi yatmaktadir. (*) Yusuf Semseddin Baba 1795’de Mora'da doğm uştur. M üderris Feyzullah Efendi'non oğludur. Askerde ta b u r katipliğine kadar yükselir. Ayrildiktan
sonra İzmir’e yerleşir. Rusumat memurluğu yapar. Kara dutlu Dergahi’nin postnisini olur. 1064 de olmuştur. Dergahina gomulur. Babalik icazetini ve halifeliği Mehmet Ali Hilmi Dedebaba’dan alm istir. Öldükten sonra posta ,
önerisi üzerine, torunu Fuat Baba (öl. 1028) getirilir. Ondan sonra
dergahin postnisinligine jandarma subaylarindan Kazim Baba atanir. (**)
(*) Doçent Necmi Ülker-"Izmir-Yaghanelerdeki Bektasi Mezar Kitabeleri (XIX. ve XX. Yuzyil)". IV. A rastirm a Sonuciari Toplantisi. Ankara. 1936. s:1-33 arasi.
(**) Geniş aciklamalar için bkz: Doçent Bedri Noyan-"İzmir’de Yusuf Şemseddin daba ve Karadutlu Dergahi. I. II. III. Nefes Dergisi. Sayi: 6. 7. 3. Nisan-Mayis-Haziran 1994.
ŞEMSİ BABA TEKKESİNDE YATAN ZATLARIN SÖZLERİ
1-Zamanında düşünüp çalışmazsanız ömrünüz boyunca üzülmek
zorunda kalırsınız.
2- Gerçekten yorulmayı göze almayanlar ihtiyarlıklarında sürünmeye razı olurlar.
3-Hayattan zamansız ve emeksiz bir şey beklemeyiniz, vermez.
4-Sabırlı ve dayanıklı olmayan başarılı olmaz.
5-Yıkarak değil, yaparak ve yücelterek yükseliniz.
6-Gayret bütün servetlerin ışığıdır.
7-Kitaba darılmak, ışığa küsmek demektir.
8- İş seçiminizi paraya göre değil, ilgiye göre yapin. Bütün ömrünüzce zevkle çalışmanız, çok para kazanmaktan çok daha önemlidir.
TEKKENİN KAPI KİTABESİ
ŞEMSİ BABA TEKKESİ
Yetişti Hacı Bektaş-ı Veli, Abdal Musa Sultan, Müridan Sıddık ile gelsin, erenlere olsun teslim. Müdavim ola hizmetle bu meydanı muhabbetle , zuhuretle gelip, biar didi şevi ile gelip tarihin. Seza gördü bu mevkide asasiyle hani kahi. Kul olsun al evlade idüp ikrar Şem-i şahı irüşüp piri irşade yuta ekaniyle dahi. Yeniden kıldı yadı Şemsi Baba işbu dergahı.
(Tekke inşaatı 1865- 1866)
ŞEMSİ BABA KABİR TAŞI KİTABESİ
Mivallahu ellezi, lailaheillallah Muhammet Resurillah aluvelallah Tarikat Ali Hünkar. Hacı Bektaş-ı Veli Hazretlerinin Hilkatından. İşbu Karadutlu Dergahı tariki Banisi. Ağriboz istetesi muhacirlerinden, müşridagah Arif Billah Yusuf Şemseddin Baba ruhuna Fatiha Doğum 1795 ûlüm 1885
I Müderris Feyzullah Oğlu YUSUF ŞEMSEDDİN BABA Tekkesi ve
Kabristanının Tarihçesi
Hacı Bektaşi Velinin müritlerinden olan Şemsi Baba; rumi 1270,
(miladi 1835) yıllarında bağlık, zeytinlik bahçeliği olan bir yerde, önceden var olan ancak sonra yıkılan Karadutlu Tekkesini yeniden yapmak
suretiyle, insanlara irşat hizmetlerini anlatmaya ve davet etmeye devam
etmişlerdir. Yıllarca sürüp giden bu zikir ve hizmet kervanına
katılanların sayısı giderek çoğalmış, Hepsi de tekke müfredatına kayıtsız
şartsız teslim olmuşlardır. Ömrü vefa etmeyip dar-ı bekaya irtihal edenler
(ölenler) derviş ve ermiş tabir edilmiş ve bu tekkenin etrafına
defnedilmişlerdir.
Tekke sorumlusu ve pir- i olan Yusuf Şemseddin ( Şemsi Baba)
rumi 1301 ( miladi 1885) tarihinde vefat edince buraya gömülmüştür
(baştaki yüksek kabir). Bundan sonra burası Şemsi Baba Tekkesi adını
almış ve bir süre (yaklaşık 25 yıl) rumi 1322 ( miladi 1906) yılına kadar
Şemsi Baba Tekkesi olarak devam etmiştir. Bütün hanedanı; hanımı,
çocukları, yakınları buraya defn edilmiştir. Neticede yıllarca atıl
(işgörmez) halde kapalı kaldıktan sonra Şemsi Baba’nın vasiyeti üzerine
torunu Fuat Baba idareyi ele almış, tekkeler kapatılıncaya kadar da
devam etmiştir.
Bir müddet sonra Vakıflar İdaresi bütün mülk ve araziyi kendi
idaresine almıştır. Bu meyanda 1956 senesinde torun çocuklarının
Vakıflar İdaresine yapmış olduğu müracaat sonunda, Kabristan
korumaya alınmıştır.
1989 yılında bir hayırsever müteahhit bey ( Sabit Yılmaz)
tarafından tekkenin arazisinin içinde, burada yatanların ruhlarını şad
etmek, hem de hızla nufusu çoğalmakta olan mahallenin cami ihtiyacını
karşılamak için, tekkenin bulunduğu yeri daha geniş tutarak bu camiyi
yaptırmış ve insanların hizmetine sunmuştur. Allahımız C C
Cümlesinden, hizmet ve emeği geçenlerden razı ve memnun olsun
(Amin ve Ruhlarına el- fatiha)
Kaynakça: Yukarıdaki bilgiler merhum Turhan Ergök özel arşivinden ve Sayın G. Anıl vasıtasıyla bize ulaşarak yayınlanmıştır.
Resim:
{Sayın G. Anıl hanımefendinin nazik katkıları ile}
Levhada Yazılanlar:
SEMSİ BABA TEKKESİ
YUKARIDA DUVARA MONTE EDİLMİŞ
MERMER TAŞIN ÜZERİNDE
KABARTMA EL SANATI
OSMANLICA DİLİ İLE YAZILMIŞ
İFADELERİN GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİNE
KURUL TARAFINDAN AKTARILIŞI
AŞAĞIDAKİ GİBİDİR.
“HACI BEKTAŞ-I VELİ
ABDAL MUSA , PİR SULTAN”
Aslında bu tekkede yetiştiler,
Burada çile çektiler.
Müridler, şahlar şah,ı olan
Rasülüllahın Ehl-i Beytine
İnanarak, kabullenerek gelip,
Erenlere teslim olsunlar.
Bu aşk meydanında
Hizmete devam ederek,
Yoluna erkanına uyarak,
Hizmetkarlık makamına ersinler.
Zuhuratla gelen Tarihin Şevkiyle
Zamanla Yıkılan Bu Tekkeyi
“ŞEMSİ BABA (Baştaki Yüksek Kabir)
Yeniden 1855 Yılında İnşaa Etmiştir.
Ruhları için EL_FATİHA
***
BU KABRİSTANDA
MEFDUN BULUNAN (YATAN)
ZATLARIN SÖZLERİNDEN BAZILARI
“Zamanında düşünüp çalışmazsanız, ömrünüz boyunca üzülmek zorunda kalırsınız”
“Gerçekten yorulmayı göze almayanlar, ihtiyarlıklarında sürünmeye razı olmuş demektir”
“Hayattan, zamansız ve emeksiz bir şey ummayınız, vermez”
“Sabırlı ve dayanıklı olmayan başarılı olamaz”
“Yıkarak değil, yaparak ve yücelterek yükseliniz”
“Okumaya darılmak ışığa küsmek gibidir”
“Gayret, bütün servetlerin sermayesidir”
Bu levhadaki Bütün Bilgileri Derleyen Camimizin İmam ve Hatibi; DAVUT KAYALIK’tır. Allahımız .c.c. Kendilerinden Razı Olsun. (amin) .
Fuat BABA, Dergahta yaşayan son Babaerenler
Şemsi Baba nın Makamı Yağhaneler Merkez Sabit Bey Camii içinde
BU KABRİSTANIN TARİHÇESİ
Hacı Bektaş-ı Veli’nin müridlerinden olan Şemsi Baba rumi 1270 miladi 1855’li yıllarda, bağlık ve zeytin bahçeliği olan bu yerde, önceden var olup sonra yıkılan Karadutlu Tekkesini yeniden yapmak suretiyle insanlara irşad hizmetlerini anlatmaya ve davet etmeye burada devam etmişlerdir.
Yıllarca sürüp giden bu zikir ve hizmet kervanına katılanların sayısı çoğaldı. Hepsi de tekke müfredatına kayıtsız şartsız teslim olmuşlardır. Ömrü vefa edemeyip dar-ı bekaya irtihal edenler (ölenler) derviş ve ermiş tabir edilenler, yine bu tekkenin etrafına defn edilmiştir.
Tekke sorumlusu ve pir-i Alaaddin Şemsi (Şemsi Baba) rumi 1301 miladi 1885 tarihinde vefat edince buraya gömülmüştür (Baştaki yüksek kabir). Bundan sonra burası Şemsi Baba Tekkesi adını almış ve 1906 yılına kadar Şemsi Baba Tekkesi olarak devam etmiştir. Bütün hanedanı (Hanımı, çocukları, yakınları) buraya defn edilmiştir.
Neticede yıllarca atıl (iş görmez) halde kapalı kaldıktan sonra (yaklaşık 83 yıl) 1989 yılında bir hayırsever müteahhit Sabit YILMAZ Bey tarafından tekkenin olduğu yere, burada yatanların ruhlarını şad etmek, hem de hızla nüfusu çoğalmakta olan mahallenin cami ihtiyacını karşılamak için tekkenin bulunduğu yeri daha geniş tutarak camiyi yaptırmış ve insanların hizmetine sunmuştur.
Allahımız (C.C) cümlesinden hizmeti ve emeği geçenlerden razı ve memnun olsun. (AMİN)
{Sayın Dursun Gümüşoğlu (Babaerenler)’nun nazik katkılarıyla}
Bu kabristanda birçok Bektaşi Mürşidi ve ihvanı meftundur.
Hilmi dedebaba’dan nasipli Fatma Şehma hanım 1321Hicri- 1903 milâdi
Hacı Yahya baba’dan nasipli Elma hanım hicri 013...
Dergâhtan nasipli Cemil bey hicri 1313 - 1895 milâdi
Musa baba hicri 1292 – 1874 miladi
Paşa baba hicri 1271 – 1854 milâdi
Kethüdayı Sadrazamı Lâleli’li Hacı Mustafa efendi hicri 1206 – 1788 milâdi
Eğri kapu’lu balmumcu es-seyyid Muhammed Sadık ağa 1291 hicri – 1874 milâdi
Zafranbolu Yörük köyünden Hacı Hafız efendinin eşi hicri 1288 – 1871 milâdi
Hacı Edhem baba’dan nasipli Said ağa hicri 1272 – 1885 milâdi
Ali baba hicri 1280 – 1863 milâdi
Hasan baba hicri 1274 – 1857
Zehra hanım hicri 1306 – 1888
Seyyid İsmail baba hicri 1218 – 1803 milâdi
Ahmed baba hicri 1266- 1849 milâdi
Muhammed Şakir baba hicri 1284 – 1867
Hüseyin Kemâl hicri 1306 – milâdi 1888
Mahmud baba hicri 1208 – 1793 milâdi
Şahkulu dergâhı postnişinlerinden Hacı Ahmed baba hicri 1336 – milâdi 1917
Şeyh Yusuf hicri 1097 – 1685 milâdi
Sene 1176 – milâdi 1762 (isim yok)
Şeyh Mustafa hicri 1093 – 1682 milâdi
(Yalnızca elif harfi var) sene hicri 1150 – 1737 milâdi
Derviş Yahya hicri 1145 – 1732 milâdi
Ensari Hızır baba hicri 1298- 1880 milâdi
Mustafa baba’dan nasipli Azbi baba hicri 1186 – 1772 milâdi
Dergâhtan nasipli Abdi efendi hicri 1299 – 1881 milâdi
Dergâhtan nasipli Hariciye müsteşar yardımcısı Nabil bey hicri 1337 - 1918 milâdi
Dervişe bacı Emine Hüsnâ hicri 1311- 1893 milâdi
Ergiri’li mücerred çoban Musa baba 1929
Ali hicri 1292 – 1875 milâdi
Mürşid Ali dede hicri 1109 – 1697 hicri
Giridli Resmi Hacı Musa baba hicri 1214 – 1799 milâdi
Turabi babadan nasipli Veznedar Mehmed Eşref hicri 1276 – 1859 milâdi
Ehli beyt muhibi Ömer Faiz Paşa hicri 1293 – 1876 milâdi
Miralay Ahmed bey’in eşi Savfet Kenize hanım hicri 1274 – 1857 milâdi
Bektaşi dervişi Hüseyin efendi hicri 1229 – 1813 milâdi
Elmas baba’dan nasipli 6. alay kâtibi Bolu’lu es – seyyid Muhammed Nasreddin efendi hicri 1288 – 1871 milâdi
Derviş Ömer baba hicri 1226 – 1811 milâdi
Hidayet derviş hicri 1288 – 1871 milâdi
Bektaşi muhibbi zabıta memuru Tufeyl Paşa hicri 1285 – 1868 milâdi
Mir Asım hicri 1280 – 1862 milâdi
Hilmi dedebaba’nın evlâtlarından Refia hanım hicri 1285 - 1868 milâdi
Eyüp paşa’nın eşi Saide hanım hicri 1297 – 1879 milâdi
Akbaş dergâhı postişini iken Hilmi dedebaba’ya bağlanan Arif baba hicri 1305-1887 milâdi
Hacı Sadık baba hicri 1269 – 1852 milâdi
Seyyidi saadattan Hacı Feyzullah efendi hicri 1175- 1761 milâdi
Esrari Hızır baba hicri 1295 – 1878 milâdi
Ali Rıza paşanın eşi Kerime hanım hicri doğum 1290 – 1333 ölüm – 1873 – 1914 milâdi
Yanyalı Ali Naki bey hicri 1322 – 1904 milâdi
Halife Turgut Koca Babaerenler
Turgut Koca Babaerenlerin Anabacısı Adviye Koca Anabacı
Resim:
Giritli Kazım Baba Makamı
Makam yeri:
Menemen Mezarlığı İzmir/Menemen
Bilgi:
Mezar taşının üzerinde yazanlar:
HÜ DOST
NURU KUDRET HAKTIR NESLİ PAKİMİZ YÜRÜR YOLUMUZ DÖNER ÇARKIMIZ HAKKA KUL OLUP AYNEL YAKINIZ HÜ DEYİP NEGAH GELDİM CİHANA HÜ DEYİP SEFER KILDIM SÜPHANA EL HADİMÜL FUKARA BENDE-İ ALİ ABA PİRBABINA KANBERİYİS
MENEMENL REFİK DERVİŞ
Menemen Mezarlığında Giritli Kazım Baba ile beraber, Manisalı Mehmet Ali Baba ile Menemenli Refik Derviş ve bazı Canlarin kabirleri vardır. {Kaynak: İlhami Can}
Resim:
{Aslan Babaerenler ve evladı İlhami Can’ın nazik katkıları ile}
Hamza Baba makamı çok önemli makamlardan biridir. Hamza Baba yolu üzerinde Kurd Baba nın Makamı da bulunmaktadır. Hamza Baba Makamında birçok Mürşid ve İhvan da meftundur. İbrahim Taşkıran Baba ve eşi Emine Anabacı (1928-2012), Salih Baba, Abidin Baba, Zeynel Sürücü Baba, Mustafa Eke Dedebaba’nın eşi Nermin Anabacı. {Kaynak: Ali Taşkıran Babaerenlerin nazik katkıları ile}
Resim
Bektaşi Nazenin geleneğinde ve adetlerinde çaput bağlamak yoktur. Resimde görülen çaputlar, diğer ziyaretçiler tarafından iyi niyetle bağlanmıştır.
Kırklar (Can Baba) Dergâhı Lefkoşe’de bulunan bu dergâh halk arasında “Kara Donlu Can Baba” Tekyesi adı ile anılmaktadır. Dergâh hazeresinde kırk adet Bektâşî azizine ait isimsiz kabir tümülüsleri bulunmaktadır.Bu tekye civarında “Kırklar” köyü bulunmaktadır. Köyün Rumca ismi Timbu’dur. Köyde halen Bektâşî olan demografi çok az bulunmaktadır. 1925 yılına kadar üç bin civarında olan Bektâşî nüfustan, maâlesef bugün eser yoktur.Dergâhın 1908 yılına kadar bilinen son postnişini; ayni zamanda, Muhammed Nûr’ül Arabi Hz.’lerinden icâzetli Melâmî olan Hacı Feyzullah (Seyyid) Baba Erenlerdir. Mevlevi olarak da bilinen Feyzullah Baba’nın tek kızı olan Sadberk hanım, burada askeri görevle bulunan büyük dedem Hüseyin Şevki Baba ile evlenmişlerdir. Sadberk hanım 1947 yılında Hakk’a yürümüş olup, İst. Feriköy Kabristanında medfûndur. Hüseyin Şevki Baba ise Rumi 1323 yılında Hakk’a yürümüş olup, Kabri Cizri Mustafa Paşa bugünkü Svelingrad kentindedir. Ünlü şair Namık Kemâl, Magosa’da sürgün olarak bulunduğu dönemde, bu dergâhlarda bulunmuş, fakat Hacı Hüsnü Baba’dan nasib almıştıt. Mürşidine yakın olmak içinde Tekirdağ’a defin edilmesini istemiştir.Kırklar Dergâhı iki taraflı ziyâret mekânlarındandır. Ünlü araştırmacı Sir Harry Lucke Dergâhı, faâl zamanlarında ziyâret ettiğini eserlerinde bildirmektedir. Bugün Türbe ve tekke halen onarım altındadır. 1816 yılında inşa edilmiş olan mescîd oldukça bakımlıdır. Bir zamanlar türbe de duvara saplı bir kılıç ve bir ok olduğu rivâyet olunmaktadır. Dergâhın güney bölümünde yer alan duvara saplı oku tutarak, bir nefeste üç kez Allah diyenlerin dileklerinin yerine geldiği belirtilmektedir. Sayın Şevki KOCA'nın Kıbrıs Bektaşi Dergahları adlı yazısından alıntıdır
Resim:
{Sayın Celal ERVURAL beyin nazik katkılarıyla}
Kutup Odman Baba Türbesi
Makam yeri:
Gazi Mağusa Namık Kemal Lisesi bitişiğidir. Haritada gösterilen konum kesindir.
Kâtip Osman (Kutûp Odman) Baba Dergâhı IV. Sultân Mehmet (Avcı Mehmet) dönemi, Hurûc-û Alel Sultân (Padişâh’a başkaldırı) suçu töhmeti ile 1690 tarihinde Magosa’ya sürgün edilmiş bir Melâmî ve Bektâşî azizidir. H. 1102 (17 Aralık 1691) tarihinde Hakk’a yürümüş ve Magosa’da üzerine bir türbe ve Bektâşî Dergâhı inşa edilmiştir. Hakkındaki bilgiler, Kırklar Dergâhı son postnişini Hacı Feyzullah Baba’nın H. 1251 (1835) tarihinde Odman (Katip Osman) Baba, için bir ahşap levha üzerine yazdığı, türbe şâhidesinden derlenmiştir. Bu ahşap kabir şâhidesi, bugün Kıbrıs Canbulat müzesinde korunma altındadır.H. 1240 (1824) tarihinde Kıbrıs kapıcı başılarından Halvetiye tarîkatı mensubu Seyyid Mehmet Efendi tarafından türbesi restore edilmiştir. Bu dergâh, Magosa, Akkule kapısının civarların bulunan eski Türk Mezarlığının (Bu günkü Namık Kemâl Lisesi) bahçesinde görülen bir çifte kubbeli taş yapılardan oluşmaktadır. Dergâh 1826 tarihi sonrası Halveti tarîkatına devredilmiştir. Kutup Osman Babanın bir dönem saray imâmlığı yaptığı da bilinmektedir. Dergâha 1826 yılı sonrası bir mescit ilave edilerek, dergâhın Bektâşîce düzenlenmiş bulunan iç mimar planı oldukça değiştirilmiştir. Dergâh tamamen kesme taştan yapılmıştır. Dergâh halen oldukça bakımlıdır. Sayın Şevki KOCA'nın Kıbrıs Bektaşi Dergahları adlı yazısından alıntıdır
Resim:
{Sayın Celal ERVURAL beyin nazik katkılarıyla}
Zuhûrî (Zuhurât) Baba Dergâhı
Makam yeri:
Tam yeri tanımlara göre, işaretli yerin merkez alındığında 50 m çaplı bir dairenin içinde olduğu tahmin edilmektedir.
Zuhûrî (Zuhurât) Baba DergâhıBilinen ismiyle Zuhûrî Baba Tekyesi olan Bektâşi zaviyesi “Larnaka” kentindedir. Tekye, Kalegora (Kaligra) ile Dionysou caddelerinin kesiştikleri kavşak mahallindedir. Zuhûri Baba’nın Türbesini ihtiva etmektedir. Hemen türbe yanındı Aya Spridion isimli bir Ortodoks azizinin kabri mevcuttur. Dergâha ait yapılar ve özellikle meydanevi metrûkda olsa bugün elan ayakta durmaktadır. Kıbrıs Evkâf kayıtlarına; 1570 yılı sonrası açılan zaviyelerden sayılarak “Zuhûri baba dergâhı ve Sıbyan Mektebi” olarak geçmiştir. (Bkz. Kıbrıs Vakıflar İdaresi Yay. C: 1. S. 161-165) Bu dergâh 1826 yılı sonrası, Yeniçeri ve Bektâşîliğin ilgası esnasında kısmen tahribat görmüştür. Çift kubbeli mimari mekânların çok özgün bir örneğidir. Dergâh, Sultân Abdülaziz dönemi (M. 1860) aslına uygun olarak yeniden restore edilmiş ancak, tek şerefeli ve çifte kemerli bir camii minaresi de plana ilave edilmiştir. Dergâh bu tarihten itibaren Nakşibendiye tarîkatına devredilmiş ve M. 1869 yılında buraya, Sünnisi ve Naksibendiye tarîkatından icâzetli Hafız Hüseyin Efendi nasbolunmuştur. (Bkz. Kıbrıs Vakıflar İdaresi Yay. S: 161-165) Bu dergâh ilerleyen yıllarda Mevlevi Dergâhı olarak da hizmet vermiştir. Tekye; Evliya Çelebi kayıtlarında, Osmanlı Temaşaa ve gölge oyunları, ustalarını ihtiva eden Zuhuri kolu adı verilen esnaf loncasının önemli bir şubesi olarak zikredilmektedir. Bugün Türbe ve minaresiyle ayakta olan yapı, metrûk durumdadır. Sayın Şevki KOCA'nın Kıbrıs Bektaşi Dergahları adlı yazısından alıntıdır
Lefkoşe kentindedir. Lefkoşe kalesi, Venedik Surları üzerinde, Kostanza Burcu diye anılan yörede mukîm’dir. 1570 yılında kalenin alınması esnasında, buraya bayrak dikerken şehit düşen bir Yeniçeri Bektâşî azizinin anısına izâfeten inşa olunmuştur. Bayraktar Baba’nın türbesi de burada olup, koruma altındadır. II. Mahmud dönemi dergâh Camii’ye tahvil edilmiştir.1821 tarihinden itibaren dergâha, Nakşibendi şeyhler nasbolunmuştur. 1826 yılındaki dergâha atanan Nakşi Şeyhinin ismi; Mora’lı Mustafa Nuri Efendi’dir. Bugün camii aktif olup, iki taraflı ziyâret mekânlarındandır. Dergâhın hazeresinde, Şâhkulu Dergâhı Postnişini Mehmet Ali Hilmi Dedebaba’dan icâzetli, ünlü melâmî şeyhi kaymakam Ahmet Baba’nın kabri bulunmaktadır. Ahmet Baba 1341 H. yılında Hakk’a yürümüştür. Dergâh, Türbe, camii ve Hazere bugün oldukça bakımlıdır. Sayın Şevki KOCA'nın Kıbrıs Bektaşi Dergahları adlı yazısından alıntıdır
Resim:
Henüz iletilmemiştir.
Hasan Baba Dergâhı
Makam yeri:
Malesef tam bilinmemektedir. Baftaki tek cami haritada yer olarak işaretlenmiştir.
Kıbrıs’ın Baf (Bafe) kentinde olan bu dergâh, 17’inci yüzyılda inşaa edilmiş, ancak Tekye girişindeki yazılı levhada belirtildiği üzere; 1865 yılında yeniden restore edilmiştir. Dergâhta ünlü Bektâşî Şeyhi Hacı Mehmet Haki Baba’ya ait bir türbe bulunmaktadır. Tekye 1963 yılında çıkan çatışmalarda tahribat görmüş ve bugün metrûk konumdadır. Sayın Şevki KOCA'nın Kıbrıs Bektaşi Dergahları adlı yazısından alıntıdır
Abdal Musa ile çağdaş ve “Abdal Musa’nın gözcüsü” olarak bilinen Horasanlı derviş. Tekkesi Finike ilçesi sınırları içinde, Lmyra antik kenti yanındadır. Evliya Çelebi seyahatnamesinde de detaylı olarak anlatılmaktadır. Her yıl Haziran ayında şenlikler ve anma törenleri düzenlenmektedir.
Söylencesi: Kafi Baba müritleriyle birlikte Mısır Sultanının kızının hastalığına çare bulmak üzere Mısır’a gider. Sultanın kızını iyileştirince, Sultan Kafi Baba’ya “dile benden ne dilersen” der. Kafi Baba elindeki boynuzdan kaba yağ koyulmasını ister. Başlarlar kaba yağ koymaya. Ancak kap bir türlü dolmamaktadır. Herkes şakınlıktan donup kalır ve derviş “kafi, kafi” der. Boynuz kap hemen dolar. Bu nedenle dervişin adı “Kafi Baba” olarak kalır.
Kâfi Baba’nın türbesi Finike’nin 8 km. kuzeyinde Yuvalı köyü yakınında Lymra antik kentinin bulunduğu Saklısu’nun gözesinin hemen yanında bulunmaktadır. Yuvalı’da Abdallar oturmaktadır.
Türbenin 1960’ta onarılmış olan baştaşı kırıktır. Süleyman Erten tarafından türbenin kitabesi okunmuştur. Kitabe’de;
“Piri Sani hazreti Abdal Mûsâ Hâdimi
Gülşen-i zar içre esrarı hakayık mahremi
Aşkeri o şahın devlet eyyâmında
Kafi Baba iş bu erin namına
Seyyid İbrahim dede ol pişvayı müminin
Siyusal mesnedinde olmuştu hemnişin
Tarihtir şeş cihanın paşhanı dideban 1231”
yazılıdır. Kimilerince Abdal Musa Türbesi diye anılsada türbe Kâfi Baba’ya aittir. Türbenin kuzeyinde 1,75 m. yüksekliğindeki derviş mezartaşı 12 segmanla süslüdür. 1812 yılında ölen Hasan Baba’ya aittir.
Söylenceye göre, Kâfi Baba Kaygusuz Abdal’ın 40 dervişi ile birlikte Mısır’a gitmiştir. Mısır Sultanı’nın kızını ölümcül bir hastalıktan kurtarmış; Mısır Sultanı kendisini ödüllendirmek isteyince, elinde bulunan boynuz şeklindeki şişeyi yağla doldurmasını söylemiştir. Şişeyi bir türlü dolduramışlar; bunun üzerine Baba, kâfi, kâfi demiştir. Şişe birden yağla dolmuş; babanın adı da Kâfi Baba kalmıştır.
Dursun Babaerenler ve Dostları, Hasip Baba Türbesinin içindeki Bektaşi Tacını, duvar resimlerini ve sandukanın örtüsünü Türkiye’den götürerek mekanı tanzim etmişlerdir. Ayrıca Aşağıdaki yazıyıda Türkçe ve İngilizce olarak hazırlayıp Türbenin içine asmışlardır. Hizmetleri Hakk ola.
İSKEÇE HASİP BABA BEKTAŞÎ TEKKESİNİN TARİHÇESİ
Bu tekke 1883 yılında Hacı Hasib Baba ile İbrahim Baba tarafından yaptırılmıştır. Tekkenin bahçesinde eskiden 19. yüzyıla ait daha fazla mezar taşları olmasına rağmen günümüze çok az bir kısmı ayakta kalmıştır. Son yıllarda da büyük bir kısmı alınarak tekkeye bitişik büyük bir apartman inşa edilmiştir. Yapının iki kitabesi bulunmaktadır. Birincisi giriş kapısı üzerindedir. Diğeri tekkenin içerisinde sandukanın başucunda bulunmaktadır.
Türbenin arkasındaki kitabede yazılı olanlar:
Hacı Hasîb Baba kim bu dergâh-ı irşada
Mürşid-i âgâh idi sebeb-i sülûke âşinâ
Lücce-i tevhide gark olmuştu zikr-i Hak ile
Eylemezdi sohbet-i efsâne-i çûn çîrây
Vukuât-ı Kerbelâ’yı yâd idüp leyl-i nehâr
Âh-ı mâtemle hemîşe eyler idi hûy-ı hây
Himmet-i Pîr ile sa’y etti muvaffak oldu hem
Yaptı bir dergâh olup ihyâ bu cây-ı dilküşây
Alem-i ukbâya seyyâh oldu seyrân etmeğe
Şâfii mahşerde olsun hamse-i âl-i abây
Cevher-i hüzn ile Hilmî söyledim târihini
Ravza-i cennet ola Yâ Râb Hasîb Babaya cây
Sene : 1304
Kitabedeki sözler özetle şu anlama gelmektedir: kâmil bir mürşid olan Hasin Baba, kendisini Hakk’a adamıştı.
Her gün Kerbela faciasını anardı. Hacı Bektaş Veli’nin himmetiyle burayı yaptı. Öbür dünyada Ehl-i Beyt şefaat etsin, korusun.
Dış kapınının üzerindeki kitabede yazılı olanlar:
OKUNUŞU :
İdüb bezl-i himem Hacı Hasib Baba kerem-i mu’tâd
Mücedded eyledi bu İskeçe dergâhını bünyâd
Hem İbrahim Babadır tâ bu rütbe-i bâis âbâd
Bin üç yüz de çerağın avn-i Hakla etdiler îkâd
Sene 1300 H./ 1883 M.
ANLAMI :
Hacı Hasib Baba bilinen cömertliğiyle çok çalışarak
Bu İskeçe dergahının binasını yeniden yaptı.
İbrahim Baba bu rütbe gönderen…
Bin üç yüz yılında (Miladi 1884) Allah’ın yardımıyla bu
dergahı kurdular.
HİSTORY OF İSKECE HASİB BEKTASHI LODGE
This lodge was built in 1883 by Ibrahim Haji Hasib father (Bektashi father).
Although there were more tombstones in the garden of the lodge which belonged to 19th century only small amount of them has remained today .
In recent years, taking a large part of the lodge is adjacent to a large apartment building. The structure has two inscriptions.
The first is on the entrance gate. The other is located bedside the sarcophagus in the lodge.
The inscription is written on the back of the tomb:
Hacı Hasîb Baba kim bu dergâh-ı irşada
Mürşid-i âgâh idi sebeb-i sülûke âşinâ
Lücce-i tevhide gark olmuştu zikr-i Hak ile
Eylemezdi sohbet-i efsâne-i çûn çîrây
Vukuât-ı Kerbelâ’yı yâd idüp leyl-i nehâr
Âh-ı mâtemle hemîşe eyler idi hûy-ı hây
Himmet-i Pîr ile sa’y etti muvaffak oldu hem
Yaptı bir dergâh olup ihyâ bu cây-ı dilküşây
Alem-i ukbâya seyyâh oldu seyrân etmeğe
Şâfii mahşerde olsun hamse-i âl-i abây
Cevher-i hüzn ile Hilmî söyledim târihini
Ravza-i cennet ola Yâ Râb Hasîb Babaya cây
Year : 1304
In Summary the meaning of the inscription that: Hasan Baba as a teacher (Mürşid) who has reached perfection (kâmil) devoted himself to God.
He would commemorate the Karbala tragedy every day . By Haci Bektas Veli's help he it built this place . May the Ahl al-Bayt interceeds bless it in the afterlife.
The inscription is written on the outside door:
The way it is read:
İdüb bezl-i himem Hacı Hasib Baba kerem-i mu’tâd
Mücedded eyledi bu İskeçe dergâhını bünyâd
Hem İbrahim Babadır tâ bu rütbe-i bâis âbâd
Bin üç yüz de çerağın avn-i Hakla etdiler îkâd
Year 1300 H./ 1883 M.
SIGNIFICANCE:
Haji Hasib father who is known for his genorisity, worked hard to re-built this Iskeçe building .
Ibrahim (Baba) father sent this rank...
In three hundred thousand years (Gregorian 1884) with the help of God they formed this lodge.
Resim:
{Dursun Babaerenlerin nazik katkıları ile}
Türbenin arkasındaki kitabede yazılı olanlar:
Hacı Hasîb Baba kim bu dergâh-ı irşada
Mürşid-i âgâh idi sebeb-i sülûke âşinâ
Lücce-i tevhide gark olmuştu zikr-i Hak ile
Eylemezdi sohbet-i efsâne-i çûn çîrây
Vukuât-ı Kerbelâ’yı yâd idüp leyl-i nehâr
Âh-ı mâtemle hemîşe eyler idi hûy-ı hây
Himmet-i Pîr ile sa’y etti muvaffak oldu hem
Yaptı bir dergâh olup ihyâ bu cây-ı dilküşây
Alem-i ukbâya seyyâh oldu seyrân etmeğe
Şâfii mahşerde olsun hamse-i âl-i abây
Cevher-i hüzn ile Hilmî söyledim târihini
Ravza-i cennet ola Yâ Râb Hasîb Babaya cây
Sene : 1304 (1887)
Kitabedeki sözler özetle şu anlama gelmektedir: Kâmil bir mürşid olan Hasin Baba, kendisini Hakk’a adamıştı. Her gün Kerbela faciasını anardı. Hacı Bektaş Veli’nin himmetiyle burayı yaptı. Öbür dünyada Ehl-i Beyt şefaat etsin, korusun.
Dış kapınının üzerindeki kitabede yazılı olanlar:
OKUNUŞU :
İdüb bezl-i himem Hacı Hasib Baba kerem-i mu’tâd
Mücedded eyledi bu İskeçe dergâhını bünyâd
Hem İbrahim Babadır tâ bu rütbe-i bâis âbâd
Bin üç yüz de çerağın avn-i Hakla etdiler îkâd
Sene 1300 H./ 1883 M.
ANLAMI :
Hacı Hasib Baba bilinen cömertliğiyle çok çalışarak
Bu İskeçe dergahının binasını yeniden yaptı.
İbrahim Baba bu rütbe gönderen…
Bin üç yüz yılında (Miladi 1884) Allah’ın yardımıyla bu
dergahı kurdular .
YÛŞÂ ALEYHİSSELÂM
Ad: (Yûşâ Aleyhisselâm).jpg Gösterim: 8324 Boyut: 49.9 KB
İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerdenç Mûsâ aleyhisselâmdan sonra gönderilmiş olup Mûsâ aleyhisselâmın yeğeni veya vekiliydi. İsmi Yûşâ olup, Hıristiyanlar Yeşû diyorlar. Yûsuf aleyhisselâmın neslinden gelen Nûn’un oğludur. Annesi Mûsâ aleyhisselâmın kızkardeşidir. Yûşâ aleyhisselâm Mûsâ aleyhisselâma bildirilen dinin esaslarını insanlara tebliğ etti. Mısır’da doğan Yûşâ aleyhisselâm, Mûsâ aleyhisselâmın husûsi talebesi, hâlis hizmet görücüsü ve en yakın dostlarındandı. Mûsâ aleyhisselâm Firavun’un zulmü üzerine Allahü teâlânın emriyle kendine inanan ve tâbi olanlarla birlikte Mısır’dan Tih sahrasına hicret ederken Yûşâ aleyhisselâm da onunla beraber bulundu. Mûsâ aleyhisselâmın Hızır aleyhisselâmla görüşmek üzere çıktığı yolculukta onunla berâber bulundu. Mûsâ aleyhisselâm Hızır aleyhisselâmla karşılaşınca Yûşâ aleyhisselâm geriye döndü. Allahü teâlâ, Mûsâ aleyhisselâmın kavmine Arz-ı Mev’ûdu (Filistin ve Şam bölgesini) ihsân edeceğini bildirdi. Fakat isrâiloğulları o beldelerde zâlim ve zorba bir kavim olan Amâlikalıların bulunduğunu ileri sürerek gitmek istemediler. Allahü teâlâ Mûsâ aleyhisselâma vahyedip: ”Ey Mûsâ! Ben burayı sizin için memleket ve yerleşme yeri olarak yazdım; takdir ettim. Oraya git ve düşmanlardan kim varsa onlarla harp et. Devamını okumak için tıklayın:
Kıncı Baba, II. Maymun (Mahmut) tarafından Bektaşî tekkelerinin kapatılması sırasında 1826 katledilmiştir. Çevri Kalfa Camii haziresinde sırlıdır. Ruhu revanı şad u handan olsun.
Zeynep Kamil Çocuk acil den yukarı çıkan yokuşta Çevri Kalfa Camii haziresinde
Mürg-i Dil, Bektaşilik Ve Bektaşi Dergahları, Ahmed Edib Harabi Divanı – Yaşamı ve Tüm Şiirleri, Es-Seyyid Halife Koca Turgut Baba Divanı, Halikarnaslı Bohem (Neyzen Tevfik Külliyatı), Odman Baba Vilayetnamesi Vilayetname-i Şahi Gö’çek Abdal, Öndeng Songung Gürgele Bektaşi Kültür Argümanlarına Göre Yeniçeri Ocağı ve Devşirmeler adlı eserlere ve birçok makale ve yazılara imza atmış olan bir mutasavvıftır. Ruhu Şad ola..
Resim: {Sayın Müveddet Hanımın nazik katkıları ile}
Bilgi: Sayın {Gürkan ve Berrin Özen’in nazik katkılarıyla}
Cemalettin Aytemur’un araştırmasına göre Mustafa Kemal, nasıl bir tefsir istediğini yedi maddeyle özetlemiştir:
1-Ayetler arasında münasebetler gösterilecek.
2-Ayetlerin iniş (nüzul) sebepleri kaydedilecek.
3- On okuma tarzını geçmemek üzere kıraatler hakkında bilgi verilecek.
4-Gerektiği yerlerde kelime ve terkiplerin dil izahları yapılacak.
5-İtikatta ehli sünnet ve amelde Hanefi mezhebine bağlı kalınmak üzere ayetlerin ihtiva ettiği dini, şer’i, hukuki, içtimai ve ahlaki hükümler açıklanacak. Ayetlerin ima ve işarette bulunduğu ilmi ve felsefi konularla ilgili bilgiler verilecek.
Özellikle tevhid konusunu ihtiva eden ibret ve öğüt mahiyeti taşıyan ayetler genişçe izah edilecek.
Konuyla doğrudan ya da dolaylı ilgisi bulunan İslam tarihi olayları anlatılacak.
6-Batılı müelliflerin yanlış yaptığı noktalarda okuyucunun dikkatini çekecek gerekli açıklamalar yapılacak.
7-Eserin başına Kur’an hakikatini açıklayan ve Kur’an ile ilgili bazı önemli konuları izah eden bir mukaddime (önsöz) yazılacak.
Türbenin kuzeyinde 1,75 m. yüksekliğindeki derviş mezartaşı 12 segmanla süslüdür. 1812 yılında ölen Hasan Baba’ya aittir.
